Satrançta 42 Altın Kural

Aşağıda, çağımızın ünlü oyuncusu Danimarka’lı büyük usta Bend Larsen’den alıntıyla iyi satranç oynamanın 42 altın kuralı verilmektedir. Bu kurallar satrançla ilgili temel ilkeleri sade bir dille ortaya koymaktadır.

1. Demokratik olalım, oyunun başında her taşa sırayla oynama hakkı verelim.

2. Bir taşı tahtada dolaştırıp sonra değiştirmek demek, hasta koyunumuzu iyileştirmek için gösterdiğimiz çabanın boşa gitmesi demektir.

3. Oyunun başında merkezi tutmayan, karşı merkeze saldırmayan her piyon hamlesi tempo ve zaman kaybıdır.

4. En iyi savunma taşı piyonlardır.

5. Bir piyon tarafından savunulmayan her piyon, korunmasız kalmış demektir. Kuvvetlerimizi hemen bu piyona yöneltebiliriz.

6. Dikey açmak için taşları merkeze doğru geliştirmek gerekir. Rakip eninde sonunda o taşları değiştirmek zorunda kalacaktır.

7. Kendi piyonunun bulunmadığı dikey, senin için açık dikey demektir.

8. Oyunun açılışı tamamlanmadan maddî kazanç düşüncesiyle, karşı tarafın piyonlarını kapmağa çalışmak yanlıştır. Bu olay, küçük bir çocuğun borsadan hisse senedi almasına benzer, çok risklidir.

9. Merkezdeki piyonlar alınabilir.Merkezi denetim altına almamızı sağlayacağı, ve maddî avantajdan çok konumsal kazanç getireceğinden, buna izin vardır.

10. Kalelerle açık dikeyleri tutmanın amacı, 7 ve 8'inci yataylara yerleşmektir.

11. Açık dikeyler tramplen görevi de görürler. Bir bakıma daha ilerilere gitmek için bir basamaktırlar.

12. Hatlarımızın içine girmiş bir rakip at, burnumuza konan sinek kadar rahatsız edicidir. Buna katlanabilmek için, çelikten sinirlere gerek vardır.

13. Her zaman, hedef olarak seçilen piyonun yanındaki dikey açılır.

14. Öncü, bir piyon tarafından korunan, arkasında da bir kale bulunan, açık dikeyde karşı sahaya yerleşmiş bir taştır. Öncünün gücü, arkasındaki stratejik bağlantılarından gelmektedir. Öncü, piyasaya yeni çıkmış bir gazeteye benzer. Açık dikeyde kendisini koruyan kale, bu gazetenin finansörüdür. Yandaki dikeyde bulunan ve öncüyü koruyan piyon ise gazeteyi destekleyen okurları gibidir.

15. Öncülerin yerleştiği karelere ileri karakollar denir.

16. Satranç tahtasının ortasındaki öncüler genellikle at ve fildir.

17. Tahtanın kenarındaki öncülerse genellikle kale ve vezirdir, (a, b, g ve h dikeyleri gibi).

18. Dikey yerine çapraz üzerinde de öncü koyulabilir. Bu durumda kalenin yerini fil, dikeyin yeriniyse çapraz almış olur.

19. Oyunun her evresinde gelişmek, temel ilke olmalıdır.

20. 7'inci ve 8'inci yatayları ele geçirmek, mat yapmak için önemli bir avantaj ele geçirmek demektir.

21. Bir piyonu en iyi şekilde, rakip piyon bloke edebilir. Bir taşı en büyük güvenceyle, yine bir piyon koruyabilir. Asgarî ücret gibi düşük bir ücretle çalışan yine piyondur.

22. Geçer piyon gerçek bir düşmandır. Yalnızca kontrol altında tutulması yeterli değildir, mutlaka durdurulmalıdır.

23. Geçer piyon bloke edilmelidir.

24. Piyon çoğunluğu bulunan taraf mutlaka bir geçer piyona sahip olabilir.

25. Geçer hale gelme olasılığı bulunan piyona aday piyon denir. Aday piyon yüzde doksan geçer piyondur. Onu, biz merdivenleri çıkarken aceleyle yukarıdan inen ve bize çarpan komşumuza benzetebiliriz.

26. Aday piyonun hamle sırasında önceliği vardır.

27. Geçer piyon ya da aday piyon ilerleyince, birden arkadaki hareketsiz taşlar canlanırlar.

28. Hangi taşın en iyi bloke edici olduğunu bulmak çok önemlidir. En iyi bloke eden taş attır. Bu atı rakip fille değiştirmek, alış verişte kazık yemek demektir, pozisyonel hata yapmak demektir. Fil kötü bir bloker değildir ama bu görevdeyken eylem alanı daralabilir.

29. İster geçer ister başka bir piyon olsun, her durumda o piyonun önündeki kareye yerleşmek gerekir. Bu kare genellikle zayıf karedir. Bu sayede taşınızı, doğrudan karşıdan gelecek saldırılardan da korumuş olursunuz.

30. Blokerin asıl görevi piyonu durdurmaktır. Bu anlamda bloker taş bir bakıma, hareketsizliğe mahkum edilmiş gibidir. Oysa çok aktiftir, şöyle ki; bulunduğu kareden çevresinde tehditler oluşturur. Bazı durumlarda bloker bulunduğu kareyi terk edebilir. Böyle bir esnekliği vardır.

31. Bloker, aynen öncüde olduğu gibi gücünü kendinden değil de, arkasındaki kendi taşlarının desteğinden alır, yoksa tek başına, rakip kuvvetlerin ilerlemesine karşı koyamaz.

32. Stratejik noktaların fazladan korunması gerekmektedir. Blokaj karesi de önemli stratejik noktalardan biridir. Saldırıya uğramayı beklemeden, önceden korumaya almak gerekir.

33. Stratejik noktalarla temasın mucizevî etkileri vardır.

34. Blokeri koruyan taş gereğinde blokerin yerine geçebilir.

35. Oyun sonunda blokerin desteklerini kovmak, oyun sonunda da onları meşgul etmek gerekir.

36. Rakibin zayıf bir noktasına karşı konumsal manevralar, eksen kavramı etrafında düzenlenir. Zayıf bir noktaya, en azından iki biçimde saldırılabilir. Bu saldırıların her ikisi de savuşturulabilir. Bununla birlikte, rakibin zayıf noktasını ele geçirebilmek için, buraya değişik biçimlerde, konumsal manevralarla saldırmak denenebilir. Böylelikle, rakip taşların kötü bir biçimde yerleşmeleri sağlanmış olur. Sonuçta da savunma çözülür ve zayıf nokta korunamaz hale gelir.

37. Bir konumsal manevranın gerçekleşebilmesi için, bir eksenin varlığı ve zayıf noktaya yöneltilen tehditlerin bulunması gerekir.

38. Açık dikeyde bir başka piyon tarafından korunan rakip piyona, korunan engel denir.

39. Açık dikeyde bir taş tarafından korunan rakip piyona, tehlikeye açık engel denir.

40. Korunan engel, granitten bir bloktur. Bu granidi dinamitlemek gerekir.

41. Bir piyon, arkadaşları olan piyon topluluğundan kopmuşsa, hemen bu piyona bir çok taşla saldırılabilir. Buradaki amaç, maddî kazanç ya da dikey üzerindeki direnci kırmaktır.

42. Ayrık ya da iyi çevrelenmiş bingeç piyonlar ya da ilerleyen bingeç piyonlar, mutlaka piyonlar tarafından yoklanmalıdır. Tersine, bir piyon topluluğunda, henüz ilerlemeyen bingeç piyon, rakip piyonlar tarafından yoklanmamalıdır. Önce, ilerlemeleri beklenilmelidir. Bingeç piyonların zayıflığı yürüdükleri zaman ortaya çıkar.