02 Ağustos 2008 08:27
"Görme özürlüden
başbakan da olur CEO da...", "Artık şirketlerde santral memuru olmayacağız..."
Üniversiteyi
derece ile bitirmelerine rağmen iş bulamayan; bulsa bile sadece gözleri
görmediği için yetenekleri ve aldıkları eğitimle ilgisi olmayan departmanlarda
çalıştırılan görme engelliler, hapsedildikleri bu çemberin dışına çıkmaya
hazırlanıyor. Önlerindeki hedefi de işte bu sözlerle anlatıyorlar.
2003 yılından
beri liderlik konusunda eğitimler veren Young Guru Academy'de (YGA) görme
engellilere özel olarak başlatılan "Kör Liderler Projesi", üniversite mezunu,
liderlik vasıflarına sahip ve donanımlı görme engelli gençlerin ufkunda dönüm
noktası olacak. Liderlik potansiyeli olan görme engellilere hem koçluk yaparak
hem de bilgisayar ve İngilizce eğitimi vererek uluslararası şirketlerin tepe
noktasına taşımayı amaçlayan proje, Türkiye'de görmeden de başarılı
olunabileceğini kanıtlama peşinde.
Büyük
şirketlerde staj
Kör Liderler
Projesi'nin temelleri 2007 yılında ABD'de düzenlenen Liderlik Kampı'nda
atılıyor. Bu kampa katılan görme engelli Süleyman Arı, Hande Keykubat,
Türkiye'den kampa katılan diğer isimlerle bir araya gelerek "Biz de Türkiye'de
görme özürlüler için liderlik vasıflarını öğretecek bir adım atalım" diyerek
harekete geçiyor. Kampa katılanlar YGA çatısı altında hayallerini hayata
geçiriyor.
Proje kapsamında
neler yapacaklarını tartışan ekip, ilk adım olarak görme engelli ilkokullara
kadar inerek, "beyaz baston" eğitimi veriyor. Beyaz baston eğitimi ile körlerin
tek başına sokakta hareket etme kabiliyetini artırıyorlar. İkinci adımda ise
görme engelli ilkokullara kadar giderek "oku-düşün-paylaş" adı altında
seminerler yapıyorlar. En önemli adım ise üniversiteler ayağında atılıyor.
Üniversitelerde
okuyan görme engellilere ilişkin bir veritabanı oluşturuluyor ve 100 kişi
belirleniyor. Aralarında yapılan eleme sonucu 9 kişi, YGA'nın tanımlamasıyla
"çift kanatlı lider"; yani hem liderlik hem sosyal sorumluluk vasıflarına sahip
bulunuyor. İngilizce ve bilgisayar eğitiminin yanı sıra özgüven dersleri
dahi alan görme engelli gençlere, iş hayatının tanınmış isimleri de koçluk
yapıyor.
İlber Ortaylı,
Tınaz Titiz, İzzet Garih, Çetin Yüceuluğ, Ümran Beba ve Muzaffer Akpınar gibi
isimlerin dersler verdiği projeye katılan 9 genç arasından seçilecek olanlar
Eureko Sigorta, Fritolay, Turkcell, Mercedes, Unilever gibi Türkiye'nin en büyük
şirketlerinde staj imkânına kavuşacak.
YGA Vakfı
Kurucusu Sinan Yaman, amaçlarının Türkiye'nin en iyi üniversitelerini bitirmiş
görme engellilerin iş dünyasının tepe noktalarına çıkmasını sağlamak olduğunu
söyledi.
6 bin
kişi başvurdu
"Projenin hayal
ortağıyız" diyen YGA Kör Liderler Proje Lideri Atınç Uçtu, 2007 yılındaki toplam
8 üniversitede verilen seminerler için 6 bin kişiden başvuru aldıklarını ancak
300 kişinin eğitime katılmaya hak kazandığını belirtiyor.
Seminerlere hem
görme engelli üniversite öğrencilerinin hem de onlar için bir şeyler yapmak
isteyenlerin katıldığını anlatan Uçtu, şunları söylüyor: "Biz projeyi hayal
edip, sıfırdan üretip hayata geçiriyoruz. Ekonomik ve sosyal anlamda farklı, iyi
eğitimli ve bir yerlere gelmiş körler de santral memuru olmasın istiyoruz. Onlar
da uluslararası şirketlerin başına gelebilsin. Topluma duyarlı görme engelliler
ile görme engellilere duyarlı bir toplum oluşturmak amaçlıyoruz. İnsanlarda ne
kadar önyargı varsa şirketlerde de o kadar önyargı var. Onlar engelli değil
Türkiye'de engellenmiş kişiler. YGA olarak böyle insanlar yetiştirmek ve böyle
insanlar tarafından yönetilmek istiyoruz." Proje kapsamında ilk öğrenciler
önümüzdeki dönem staja başlayacak.
Engel
kabul etmiyoruz, hayatın her alanında varız
Hukuk
fakültesinden doktora düzeyine kadar ilerleyen ve aynı zamanda müzisyen olan
Kerim ve Selim Altınok, Kör Liderler Projesi'nde tuzu olan görme engelliler.
Kerim ve Selim Altınok kardeşler, iş hayatında gerekli olan bilgisayar
programlarının eğitimini veriyor.
Altınok
kardeşler, aynı zamanda genç görme engelliler için de rol model oluşturuyor.
Doğuştan görme engelli olan ikiz kardeşler, İstanbul Üniversitesi Hukuk
Fakültesi'ni sınıf birincisi ve ikincisi olarak bitirdi. Aynı üniversitede
master ve mali hukuk alanında doktora yaptı. Kendi kendilerine İngilizce
öğrenen, meslek yaşamlarına kamu kurumunda hukuk danışmanı olarak sürdüren
Altınok kardeşler, emekli olduktan sonra görme engelliler için bilgisayar
eğitimi vermeye başlamış. ABD'ye giderek, görme engelliler alanında
incelemelerde bulunan, hukuk fakültesine devam ederken aynı zamanda İstanbul
Devlet Konservatuvarı Yarı Zamanlı Batı Şan Bölümü'nü de bitiren Altınok'lar,
hâlâ müzik ile profesyonel olarak ilgileniyor ve aynı zamanda Satranç Milli
Takımı'nda Türkiye'yi temsil ediyorlar.
Toplum
bize önyargılı
Engellerin sadece
görme engellilerde değil, herkeste olduğunu vurgulayan Selim Altınok, "Ben
şirketin müdürü olamam ya da işadamı olamam" diyerek birçok kişinin hayallerinin
önüne engeller koyduğuna dikkat çekiyor. Altınok, Atatürk'ün "Önce hayal ettim,
hayalin önündeki engelleri kaldırdım. Sonra hayalim gerçek oldu" sözünden
hareketle önlerindeki engelleri kaldırmaya çalıştıklarını ancak görme engellinin
koyduğu sınırları toplumun en baştan koyduğunu ifade ediyor.
Kardeşiyle
birlikte "Karanlığın rengi beyaz" isimli kitap yazdıklarını anlatan Kerim
Altınok ise "Ben sizi karşımda hissediyorum. Önemli olan görmeyen kişi için
teknik sorunları çözmek. Özel bankalar bir dönem görme engelli personeli
çalıştırmak istemiyordu. Duygusal bir yaklaşımın işi etkileyeceği dile
getiriliyor. Biz bu anlayışı değiştirmeye çalışıyoruz" diyor.
200
milyon dolarlık şirket körlerin kontrolünde
Mersin'in bir
köyünden çıkarak ABD'nin UCLA Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler alanında
öğretim üyesi olmayı başaran Süleyman Arı da YGA'nın Kör CEO'lar projesinde en
önemli rol modellerinden biri. Görme engelli olduğu için ilkokulu ve ortaokulu
dışarıdan bitiren Arı'nın üniversite sınavında ilk 200'e girerek Bilkent
Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nü birincilikle bitirmesi ve ardından
UCLA Üniversitesi'nde öğretim üyeliğine uzanan öyküsü, genç görme engelliler
için başarı öyküsü niteliğinde. ABD Körler Federasyonu başkan yardımcılığında da
bulunan Arı, ABD'deki Liderlik Okulu'na Hande Keykubat ile birlikte katılanlar
arasında. ABD kampı sırasınca bazı görme engellilere ait dernekleri ve onların
çalıştıkları büyük ölçekli firmaları ziyaret ettiklerini anlatan Arı, "Sadece
görme engellilere özel olarak kurulan bir radyoya ve 200 milyon dolarlık bir
otomasyon şirketine gittik. Orada 700 çalışandan 400'ü görme engelliydi. Çok
etkilendim. ABD'den körler için neler yapabileceğimiz konusunda çok önemli
fikirlerle döndük" diyor.
ABD'de devletin
görme engellilere çok destek olduğunu söyleyen Arı, şöyle devam ediyor:
"Bilgisayar öğrenimi, burslar, sosyal haklar bir yana sokaklardaki kaldırımlar,
asansörlerde kullanılan alfabe, otobüslerde durakların sesli söylenmesi gibi
birçok şey düşünülmüş. Türkiye de aynı yolda ilerlemeli. Türkiye'yi dünyaya adım
adım götürecek insanlar var. Bir gün gelecek, yoğun bir çalışma ile görme
özürlü; bakan da başbakan da uluslararası şirketlere CEO da
olacak."
Aşılamayacak engel yok
YGA'nın projesine
katılan görme engelli öğrencilerden biri de Zeynep Yılmaz. Psikoloji bölümünde
okuyan Zeynep 22 yaşında ve doğduğundan beri gözleri görmüyor. Liderlik ve
sosyal sorumluluk vasıfları nedeniyle projede yerini alan Yılmaz, aynı zamanda
Ankara'da görme engelliler okulunda çocuklara eğitim veriyor. "Bu çocukların
normal çocuklardan beceri açısından hiçbir farkları yok. Ben onların aralarından
da yeni bir lider çıkacağına inanıyorum" diyen Yılmaz, çocuklara baston eğitimi
vererek bağımsız hareket etmelerini sağladıklarını söylüyor. YGA programında
bilgisayar ve dil eğitimi aldığını dile getiren Yılmaz, Türkiye'de ilk defa
yapılan projede seçilecek liderler arasında olmayı bekliyor. Yılmaz, "Yapılan
birçok şey bir ilk özelliği taşıyor ve çok özel şeyler. Sonuçlanması için özel
şirketlerin desteği de çok önemli. İş yaşamında gerekli donanımların kazanılması
açısından çok önemli bir proje. Özel bir şirkete, mezun olduktan sonra girmek
pek mümkün görünmüyor. Bazı eksiklerimiz var. Bilgisayar kullanımı ve yabancı
dil gibi eksikliklerin kapatılması gerekiyor. Bence bunlar kapatıldığı zaman
aşılmayacak engel yok" diyor.
İçimizdeki engeli kırmak için Haliç'te kürek
çektik
YGA Kör Liderler
Proje Lideri Atınç Uçtu, önemli olanın öncelikle görme engellinin içindeki
engeli kırması olduğunu söylüyor. Bu engeli kırmak için birçok faaliyet
yürüttüklerini belirten Uçtu, "Amerika'da 'Liderlik Kampı'na gittiğimizde biz
gözlerimizi kapattık ve yarım saat boyunca onlar götürdü bizi. Biz de Haliç'te
benzer bir uygulama yaptık. İlk defa gören ve görmeyen bir arada Haliç'te kürek
çekti" diyor.
Keykubat'ın ilk işi Frito Lay'e
girmek oldu
Elazığ'da 1983 yılında
doğan Hande Keykubat, Boğaz İçi Üniversitesi Mütercim Tercumanlık Bölümü'nden
mezun oldu. YGA Liderlik Okulu'ndan sonra Amerika Liderlik Kampı'na katılan
Keykubat, döndüğünde Frito Lay'ın insan kaynakları departmanına yönetici olarak
girdi. Kısa bir süre önce işten ayrılan Keykubat'ın başka hedeflere yelken
açtığı belirtiliyor. Keykubat, aynı zamanda müzikle de uğraşıyor.
Yorum Yaz