SELİM ALTINOK ve KERİM ALTINOK

Bilgisayar 1970'lerden itibaren
satranç dünyasına girdi. Satranç oynayabilen ilk makineler Sadece bu amaçla
üretilmiş özel bilgisayarlardı. İlk satranç bilgisayarlarının oyun güçleri
düşüktü. Zayıf bir satranç oyuncusu bile onları yenebilirdi. Bu makinelerin
bazıları satranç tahtası şeklinde dizayn edilmişti. Elektronik bir tahta
üzerindeki taşlarla bilgisayara karşı oynanırdı. Zamanla bu tür lap top benzeri
satranç bilgisayarlarının güçleri arttıysa da asıl devrim günümüzde PC olarak
adlandırılan kişisel bilgisayarların yaygınlaşmasından sonra yaşandı.

Kişisel bilgisayarların
işlemcileri güçlendi, veri taşıyan sabit diskleri büyüdü. Bunu PC için
hazırlanmış satranç yazılımları takipetti. Günümüzde bir DVD ile satışa sunulan
çok sayıda satranç programı mevcuttur ve kullanıcılar zevklerine uygun herhangi
birini kolaylıkla satın alabilirler. Bu yazılımların bazıları usta düzeyinde
satranç oynamaktadır. Uluslar arası ELO puanları 3000’e yaklaşmıştır. En büyük
dünya şampiyonlarından Kasparov “Deeper Blue” adlı bilgisayara karşı yaptığı
maçta yenilmiştir.

Satranç programları yalnız
onlarla oynamaya değil, analiz yapmaya da yarar. Bugün artık büyük ustaların ve
birçok satranççının vaz geçilmez çalışma araçları olan satranç programları,
oyunların kaydedilmesini de sağlamaktadır. Satranç turnuvaları oynandıkları anda
hamleler elektronik boardlar üzerinden bilgisayarlara girilerek internetten
anında yayınlanabilmektedir. Milyonlarca oyunu içeren veri tabanları
hazırlanmaktadır. Örneğin her yıl güncellenen MegaBase satranç veri tabanında
2019 yılında yaklaşık yedi milyon parti yer almıştır. Bu oyunlar içinde arama
yapılabilmekte, istenen oyuncuların istenen açılıştaki partileri görüntülenerek
incelemeye sunulabilmektedir.

Şimdi gelelim görme engelli
satranç severlerin kullanabileceği satranç yazılımlarına;

Ekran okuyucu programlar satranç yazılımlarının tümünü aynı yeterlilikte
seslendirememektedir. Bazı yazılımlarda daha fazla grafik ekranlar kullanıldığı
için bunların okunması güçleşmektedir.

Winboard For Jaws
For Windows

Görmeyen satranççıların kullanabileceği erişilebilir çok iyi bir satranç
programı mevcuttur. “Winboard”. Üstelik bu yazılım ücretsiz edinilebilir. En
güzel gelişme Winboard’ın kullanımını kolaylaştırmak için ekran okuyucu
programların uyumlandırma dosyalarıyla desteklenmiş olmasıdır. Jaws ve NVDA
ekran okuyucularıyla Winboard uyumlu çalışmakta ve görmeyen bir satranççının
bütün ihtiyacını karşılamaktadır. Yazılımın menüleri Türkçeleştirilmiş, ayrıca
bütün sesli bildirimler de Türkçe’ye çevrilerek kendi dilimizde duyulmaları
sağlanmıştır. Ekranda görünen satranç tahtası ve üzerindeki taşlar yön
tuşlarıyla gezilerek konum hakkında ayrıntılı bilgi alınabilmektedir.

Bu makalenin sonunda yer alan bağlantılardan Winboard programı, Türkçeleştirme
dosyaları ve kullanım klavuzlarına erişebilirsiniz. Bu programla hem bilgisayara
karşı, hem internette insan rakiplere karşı oyun oynanabilmekte, önceden oynanıp
kaydedilmiş partiler incelenebilmekte, internette oynanmakta olan oyunlar canlı
olarak izlenebilmektedir. Kendi partilerimizi Winboard’la kaydetmek de
mümkündür.

GÖRMEYENLER HANGİ
PROFESYONEL SATRANÇ PROGRAMLARINI KULLANABİLİR

Yukarıda belirtildiği gibi
piyasada çok sayıda satranç yazılımı satışta bulunmaktadır.. Bunların yeni
sürümleri çoğunlukla görsel yönden daha fazla özelliğe sahip oldukları için
ekran okuyucularla verimli olarak kullanılamazlar. Ancak yine de çok güçlü iki
programın bazı sürümleri görmeyen satranççılar arasında yaygın olarak
kullanılmaktadır. Bunlar Hiarcs, Fritz ve Chessbase yazılımlarıdır.

Hiarcs kuvvetli bir satranç programı olup bilgisayarla maç yapmak içindir. Bunun
özellikle, 7.32 sürümü yani Hiarcs 7.32, eski bir sürüm olmakla birlikte
görmeyenlerin kullanımına uygundurve hala işe yaramaktadır. Bundan sonraki
Hiarcs sürümleri de bazı sorunlarına karşın, klavyeden hamle girebilme ve
hamleleri anons etme bibi özelliklere sahip olup, yeni işletim sistemlerine
uygunlukları ve sağladıkları imkanlar açısından tercih edilebilir.

Chessbase ise oyunların yazılması ve evvelce bilgisayar ortamına aktarılmış
partilerin analiz edilmesi için elverişli bir yazılımdır. Chess Base ile oyun
oynanamaz. Chess Base programının 9 nolu sürümü yani Chessbase 9 görmeyenler
tarafından kolaylıkla ve yaygın surette kullanılmaktadır. Bundan sonra çıkan 14
sürümü de test edilmiş ve sağladığı yeni olanaklarla körlerin kullanımına uygun
olduğu tespit edilmiştir.

Güçlü düzeyde satranç oynayan Chess Master serisinin bir çok sürümü de
hamlelerini sesli duyuran programlar olmuştur. Ancak ara yüzü ekran okuyucular
için Hiarcs 7.32 ve Chessbase 14’e göre elverişsiz olduğundan fazla
kullanılmamakta ve önerilmemektedir.

Bu programların nerelerden
temin edilebileceği hususunda bilgi almak için aşağıdaki adrese boş bir e-posta
göndererek “Görme Engelli Satranççılar” e-mail grubuna üye olabilir ve
paylaşımlardan yararlanabilirsiniz.

Görme-engelli-satranccilar-subscribe@googlegroups.com

Ayrıca sitemizin iletişim bölümünde yer alan eposta adreslerimize göndereceğiniz
soruları elimizden geldiği kadar yanıtlamaya gayret ederiz.

Körcül Winboard programı, Türkçeleştirme dosyaları ve kullanım klavuzlarını
indirmek için tıklayınız.

Winboard’la Bilgisayara Karşı Satranç Oynama

Winboard’la Online Satranç

Winboard’la Online Satranç Ve Freechess’e Üyelik Ayrıntılı Bilgi

Winboard’la Oyun İnceleme