SELİM ALTINOK ve KERİM ALTINOK

İnternet üzerinden gerçek rakiplerle satranç
oynamak ister misiniz?

Bu iş için görmeyenlere en uygun program
Winboard’tır.

Winboard’la neler yapabilirsiniz?

Üç şeyi yapabiliyoruz Winboard’la. Öncelikle, bilgisayarı rakip olarak karşımıza
alıp satranç oynayabiliyoruz. İkincisi, ustaların oynadıkları kaydedilmiş
partileri açıp inceleyebiliyoruz. Ve işte en ilginç olanı, Winboard’la internet
üzerinden dünyanın öteki ucundaki biriyle online satranç oynayabiliyoruz.

İnsana karşı oynamak her zaman bilgisayarla
yarışmaktan daha keyiflidir. Online satranç, sevenlerinin yıllardır zevkle
yürüttükleri bir internet etkinliğidir. Bu konuda ücretli ya da ücretsiz servis
veren bir çok site ve bilgisayar programı mevcuttur. Ancak, bunların hemen
tamamı görme engellilerin kullanımına uygun değildir. Kimi programlarda sizin ya
da karşı tarafın oynadığı hamleleri ekran okuyucular seslendirmemekte,
bazılarında ise klavyeden girilemeyip ancak fare kullanılarak hamle
yapılabilmektedir.

WinBoard hem ücretsiz hem de İNTERNETTE ONLİNE
SATRANÇ OYNAYABİLME AÇISINDAN görmeyenlerin kullanımına uygunluğu test edilmiş
bulunan tek programdır. Jaws ekran okuyucu yazılımın üzerine hazırlanan özel
scriptlerle Winboard’ın yapılan hamleleri söylemesi sağlanmıştır. Ayrıca
ekrandaki satranç tahtasını yön tuşlarıyla dolaşarak konumu öğrenmek mümkündür.
Daha bir çok kolaylıklar sağlanmıştır.

Bilgisayara karşı oynama ve oyun inceleme için Winboard’u nasıl kullanacağımızı
bu yazının sonunda bulacağınız iki ayrı bağlantıyı tıklayarak okuyabilirsiniz.

Şimdi  WinBoard ile internet üzerinden nasıl satranç oynayabileceğinizi adım
adım görelim….

Not: Yazının sonunda online satrançla ilgili
daha ayrıntılı ve teknik bilgiye ulaşacağınız bir bağlantı da bulacaksınız.

1. Öncelikle sitemizde bulabileceğiniz
WinBoard kurulum programı ve ek destek dosyalarını içeren arşiv paketini
bilgisayarınıza indiriniz. Bu, Jaws ekran okuyucu programla uyumlu scriptler
tarafından desteklenen seçilmiş bir versiyondur.

WinBoard-4.5.2-JAWS Programı ve ek destek paketini İndirmek İçin Tıklayınız.

2. Programı bu dosyayı çalıştırarak kurunuz.
Yükleme sırasında gelen yönelgeleri izlemeniz ve tüm aşamalarda ileri ya da
tamam tuşunu tıklamanız yeterlidir.

3. Şimdi programı çalıştırmak için Windows
tuşuna basarak başlat menüsünü açınız, “Tüm Programlar” başlığına giriniz , w
harfiyle WinBoard-4.5.2-JAWS programını bulunuz.

Sağ ok tuşuyla WinBoard’ın alt menüsünü
açınız.

Chess Server FreeChess.org simgesinin üzerine
gelinceye kadar iki defa aşağı yön tuşuna basınız. Şimdi enter ile programı
çalıştırınız. WinBoard ekranda açılacak ve otomatik olarak Free Chess sitesine
bağlanacaktır.

Kayıtlı üye olarak
giriş yapmanın bazı avantajları vardır. Üye olmanın ayrıntılarını daha sonra
açıklayacağız. Biz şimdilik misafir oyuncu olarak giriş yapma yöntemi üzerinden
anlatımımıza devam edeceğiz. Bunun için
örneğin kendi adınızı kullanabilirsiniz. Ben genellikle Selim ismiyle giriyorum.
Yalnız

isminizde ş ü gibi Türkçe karakterler varsa
bunları kullanmayın. Bir de isminizin başına birleşik olarak ara vermeden guest
yazın. Guest misafir anlamına

gelmektedir. Örneğin GuestSelim yazıp iki defa
enter tuşuna basınca siteye misafir oyuncu olarak girmişiz demektir.

Bu işlemin
gerçekleştiğini bilgisayarınızdan duyacağınız İngilizce “Tell” kelimesiyle de
anlayabilirsiniz.

Bu konumda tab tuşuyla dolaşılabilen birkaç
bölüm vardır. Bunlardan üzerine geldiğinizde display yani gösterim diyen alanda
yukarı aşağı yön tuşlarıyla rakiplerinizin tekliflerini ve sitedeki diğer
etkinlikleri okuyabilirsiniz, doğal olarak bunlar İngilizcedir. Siz teklif
yapacaksanız ya da sitedekilere selamlama mesajları gönderecekseniz yazmak için
tab tuşuyla input yani giriş alanına gidebilirsiniz. Ama bir çok durumda buna
bile gerek yoktur. Hangi kutuda olursanız olun yazmaya başladığınızda MSN’de
olduğu gibi program sizi otomatik olarak yazma alanına atacaktır.

www.freechess.org
sitesinde teklif ve sohbet için özel komut kelimeleri ve yazılım biçimleri
vardır. Bunların sık kullanılanlarını burada belirteceğiz.

Şimdi yapmanız gereken sitedeki oyuncuların
maç tekliflerini yukarı aşağı ok tuşlarıyla gezmek ve hoşunuza giden birinin
teklifini kabul etmektir. Bunun

için yapılan teklifin sonundaki numarayı
öğrenip, mesela play220 yazmak ve entere basmak gerekir.

Biz görme engelliler bu yöntemden çok,
kendimiz siteye bir maç teklifi göndermeyi tercih ediyoruz. Çünkü sitede
oynayanların çoğu kısa oyun süreleriyle

maç teklif etmektedirler. Onlar ekranda ve
fare kullanarak oynadıkları halde, bizler kabartma tahtamızla, hamleleri
klavyeden girerek oynamaktayız.

Bu nedenle tavsiyemiz, en az 15 dakikalık ve
hatta her hamle için 15 saniye artırmalı maç teklifi yapmaktır. Bunu şöyle
yazarız…

Seek 15 15

Burada seek, teklif yapmak anlamındadır.
Ardından boşluk vererek koyduğunuz 15 tüm hamleler için oyuncuya 15 dakika
verileceğini, ikinci 15 ise her hamlede oynayanın süresine 15 saniye
ekleneceğini ifade eder.

Biraz bekleyebilirsiniz ama emin olun çok
geçmeden dünyanın öbür ucundan biri sizin teklifinizi kabul edecek ve maça
başlayacaksınız. Rakip geldiğini programdan gelen uyarı sesiyle
anlayabilirsiniz.

Kimin beyazla oynayacağını program belirler.
Siz beyazsanız, hamlenizi klavyeden taşın kalkış ve gidiş karelerini yazıp
entere basarak oyunu başlatmalısınız.

Hamle girmenin
ikinci yolu da oynayacağınız taşın İngilizce adının baş harfini ve ara vermeden
gideceği kareyi yazıp entera basmaktır.

Şah: K, Vezir: Q,
Kale: R, Fil: B, At: N harfiyle ifade edilir.

Piyonlar için baş
harfe bile gerek yoktur, yalnızca gideceği kareyi yazıp entera basmanız
yeterlidir.

Kısa rok iki tane
o “oo” uzun rok üç tane yanyana “o” ooo harfleriyle yazılır.

Piyon vezir ya da
başka bir taşa terfi ediyorsa gideceği kare yazılıp eşittir işareti konduktan
sonra terfi edeceği taşın İngilizce baş harfi yazılıp entera basılır.

Oyuna rakibiniz
başlıyorsa yani siz siyah olmuşsanız ilk hamleyi duyacaksınız.

Daha önce belirttiğimiz gibi hamlenizi yazmak
için taba basarak yazma bölümüne gelmenize gerek yoktur. Nerede olursanız olun
yazmaya başladığınızda o kısma kendiliğinden geçilir. Karşı taraf cevabını
verdiğinde ise Jaws ekran okuyucu program bunu otomatik olarak İngilizce
notasyonla söyleyecektir.

Sıra size gelince hamlenizi klavyeden girip
entera basmalısınız. Oyun böylece sürer.

Rakibinizin oynadığı son hamleyi duymadıysanız
ya da anlamadıysanız, alt+m tuş çiftine basarak hamleyi yeniden anons
ettirebilirsiniz.

Kendinizin ya da rakibinizin ne kadar düşünme
süresi kaldığını öğrenmek için ise alt+t tuş çiftine basmanız yeterlidir. Ekran
okuyucunuz önce beyazın, ardından siyahın kalan süresini dakika ve saniye
cinsinden söyleyecektir.

Winboard’un “options” yani seçenekler
menüsündeki “sounds” yani sesler menü komutunu kullanarak, oyun sırasında
yollanan bazı mesajların sesli hale getirilmesi mümkündür. Örneğin beraberlik
teklifi, kazanç, kayıp, oyun önerisi. Hatta programın menü çubuğunda “Jaws”
adıyla özel bir menü başlığı vardır. Bunun altında bütün tahtanın, istenirse
yalnızca beyaz ya da siyah taşların konumunu veren, hamlenin kimde olduğunu
söyleyen çok yararlı komutlar vardır.

4. Dilerseniz www.freechess.org sitesine
ücretsiz üye olabilirsiniz. Böylece misafir olmak yerine aldığınız kullanıcı adı
ve şifrenizle üye sıfatıyla maç

yapabilirsiniz. Bu takdirde site sizin
oyunlarınızı kaydeder, her maçtan sonra kazanç ya da kayba göre değişecek bir
raitinginiz de olur. Sitede ilan edilen

turnuvalara katılabilirsiniz.

Üyelik için freechess sitesindeki yönelgeleri
izlemek gerekir. Önce e_mail adresinize bir aktivasyon kodu gelir. Bununla
tekrar baş vurduğunuzda e_mail

adresinize kullanıcı adınız ve şifreniz
gönderilir. Üyelik işlemleri sırasında aslı İngilizce olan site sayfaları Türkçe
olarak karşınıza çıkacaktır.

WinBoard kurulum dosyasını indirdiğinizde
ulaşacağınız arşiv paketinin içinde Freechess.org’a üyeliği anlatan ayrıntılı
bir metin bulacaksınız.

5. Sık Kullanılan Komutlar:

Match ,oyuncu adı, dakika, saniye, rengin ilk
harfi

Bu komut adını bildiğiniz bir rakibe
istediğiniz süre ile direkt olarak oyun teklif eder.

Örnek:

Match GuestKerim 20 10 w

O anda sitede olduğunu bildiğiniz GuestKerim
yani misafir Kerim isimli oyuncuya, 20 dakikalık, her hamle için 10 saniye
eklemeli ve sizin beyaz olacağınız

bir parti oynamayı öneriyorsunuz. Sondaki w
harfi white yani beyaz anlamına gelir. Bunun yerine b harfini koyarsanız
kendinizin black yani siyah olmasını

önermiş olursunuz. Sona w ya da b harflerinden
hiç birini koymazsanız sistem sizin renginizi raslantısal olarak ya da önceki
oyunlarınızdaki duruma göre kendisi belirleyecektir.

Accept

Kabul etmek. Rakibinizin oyun teklifi ya da
beraberlik önerisini kabul etmenizi sağlar. Kısa yol tuşu F3’tür.

Draw

Beraberlik önerisi

Resign

Partiyi terk etmek kısa yol tuşu: f10

Tell ya da say

Rakibinizle yazılı iletişim kurmayı sağlar.

Örneğin: tell yazıp rakibinizin adını
yazdıktan sonra mesajınızı yazıp enter tuşuna bastığınızda anlık iletiniz
rakibinize ulaşır. Oyun sırasında tell yerine say komutunu kullanarak
rakibinizin adını yazmak zorunda kalmaksızın mesajınızı gönderebilirsiniz.

6. Programın Türkçeleştirilmesi:

Müjde! Menüleri ve anonsları İngilizce olan
programın hemen hemen tamamı Türkçeleştirilmiştir.

İndireceğiniz paket içinden winboard.jdf ve
Türkçe.lng isimli iki Türkçeleştirme dosyası çıkacaktır.

Önce asıl programı hiçbir sorusuna var sayılan
cevapları değiştirmeksizin ileri diyerek kurun.

Sonra Türkçe .lng dosyasını c:\winboard
dizinine kopyalayın.

Programı çalıştırın ve alt tuşuna basarak menü
çubuğunu aktif hale getirin. Sağa doğru ilerleyerek help yani yardım menüsüne
gelin.

Aşağı yön tuşuyla menüye girin ve Language dil
seçeneğini English (İngilizce)’den Türkçe’ye çevirin. Hayretle menü başlıkları
ve menü komutlarının Türkçe’leştiğini göreceksiniz.

Şimdi de winboard.jdf yani sözlük dosyasını
aşağıdaki klasöre kopopyalayın:

Başlat menüsü, Tüm Programlar, Jaws, Jaws’a
göz at, Paylaşılanlar klasörüne göz at.

Bu işlemle de ekran okuyucunun anons edeceği
bir çok bildirim Türkçeleşmiş olacaktır.

Sorularınızı sitemizin iletişim bölümündeki
eposta adreslerimize gönderebilirsiniz.

Güle güle kullanın satranç dolu heyecanlı
dakikalar dileriz.

Winboard’la Online Satranç ve Freechess’e Üyelik Hakkında Ayrıntılı Bilgi İçin
Tıklayınız.

Winboard’la Bilgisayara Karşı Satranç Oynama Hakkında Ayrıntılı Bilgi İçin
Tıklayınız.

Winboard’la Oyun İnceleme Hakkında Ayrıntılı Bilgi İçin Tıklayınız.